CES 2016 - Een overzicht
Misschien heeft de CES niet meer dezelfde status als enkele jaren geleden, maar de beurs in Las Vegas is nog steeds het eerste grote branche-evenement van het jaar, en veel fabrikanten gebruiken het om hun nieuwigheden aan de wereld te presenteren. Wij waren ter plaatse en zetten hier de belangrijkste thema’s en highlights op een rij.
En nog een label: Ultra HD Premium
4K-spelers starten voordelig
Ultra HD is normaal
Ultra HD ofwel 4K is definitief mainstream geworden. Op enkele uitzonderingen na zullen alle redelijk hoogwaardige nieuwe televisiemodellen in 2016 beschikken over panelen met de viervoudige FullHD-resolutie, en bij veel nieuwe toestellen staat nu al vast dat ze voldoen aan de specificaties van Ultra HD Premium. Van de vele aankondigingen in het tv-segment vonden wij de toekomstige toplijnen van Panasonic en Samsung bijzonder interessant. Zowel de DX900-serie van Panasonic (in 58 en 65 inch) als de KS9090-lijn van Samsung (49, 55, 65 en 78 inch, in de VS gepresenteerd als KS9500) voldoen aan de "Ultra HD Premium"-specificatie en beschikken bovendien over moderne technologieën die het beste beeld beloven. We zijn benieuwd!
En hoe zit het met OLED?
Ja, OLED werd lang als de reddende technologie op gebied van beeldkwaliteit geprezen. En ja, het potentieel van de technologie is nog steeds aanwezig, vooral in combinatie met de hoge contrastvereisten van HDR. Toch lijkt bij de fabrikanten de fut er wat uit, zeker nu de verder ontwikkelde LED/LCD-technologie inmiddels kwalitatief niet meer veel onderdoet. Alleen LG presenteerde echte OLED-nieuwigheden, namelijk acht modellen in de G6- en E6-series (55 - 77 inch), en bovendien de extreem dunne Signature Ultra HD OLED TV van slechts 2,57 mm. Panasonic toonde bovendien, zoals al op de IFA, de 65CZ950 en houdt vast aan plannen voor een spoedige marktintroductie.
MQA - Nieuwe standaard voor beter streamen en meer
Video: "Music Origami" - Bob Stuart (Meridian) legt MQA uit:
Dat is goed nieuws voor de mobiele hifi-fan, maar betekent waarschijnlijk ook dat de aanschaf van nieuwe hardware nodig zal zijn, want MQA moet door de gebruikte D/A-converter worden gedecodeerd. Bij sommige bestaande producten, zoals de Auralic Aries, zou dit met een simpele software-update moeten kunnen, en in Vegas werden al de eerste "MQA-ready" of MQA-compatibele apparaten gepresenteerd, waaronder de mediaplayer Pioneer XDP-100R, de smartphone HTC One A9 en natuurlijk de mobiele hoofdtelefoonversterker Explorer 2 van Meridian.
Vinyl als innovatiedrijver
Het is allang geen nieuws meer dat de goede oude vinylplaten een ware renaissance beleven. Dat bleek ook uit de vele nieuwe platenspelers die hun première beleefden in Las Vegas. Twee daarvan spraken ons bijzonder aan, namelijk de langverwachte Technics SL-1200G en de totaal onverwachte nieuwe Sony-draaier, de PS-HX500. Op zich is het al verrassend genoeg dat de grote speler Sony ook een deel van de platenspeler-markt wil en daarvoor een compleet nieuw model ontwikkelt. Het eindproduct maakt direct een solide indruk, heeft een snaaraangedreven plateau van aluminium persgietwerk en een vast gemonteerde toonarm met MM-element. Echt spannend wordt het als je naar de interne waarden van de HX500 kijkt. De Japanners richten zich duidelijk op de doelgroep van nieuwe en herintredende vinylfans en hebben hun platenspeler daarom een geïntegreerde phono-voorversterker meegegeven, zodat aansluiten op bestaande apparatuur zo eenvoudig mogelijk is. Maar dat is nog niet alles: de PS-HX500 heeft ook een eigen A/D-converter, waarmee het afgespeelde vinyl in hoge resolutie digitaal kan worden opgenomen op een aangesloten computer, als PCM- of zelfs als DSD128-bestand!
Kleine grote sensatie(s) van Audioquest
De kabelspecialisten uit Californië zijn al enige tijd succesvol actief op andere terreinen, zoals bijvoorbeeld de USB-DAC Dragonfly, de bijzonder neutrale hoofdtelefoon Nighthawk en de USB-stooronderdrukker Jitterbug bewijzen. In Las Vegas waren er slechts vage hints over vernieuwingen rond de Nighthawk, maar daar werd wel de langverwachte opvolger van de Dragonfly voorgesteld. Sterker nog, het zijn er twee, die luisteren naar de namen Dragonfly Red en Dragonfly Black en compleet nieuw zijn ontwikkeld. In beide zit een nieuwe D/A-converter-chip, ingebed in eveneens nieuwe elektronica. De nieuwe chip decodeert, net als bij het vorige model, muziekbestanden tot 96kHz/24Bit, maar belooft een veel betere klank. In het "Red"-model moet een digitale, bit-perfecte volumeregeling samen met nog betere elektronica voor een verdere klankverbetering zorgen. Maar de echte sensatie is dat de nieuwe chiparchitectuur zowel in Black als Red het stroomverbruik van de Dragonfly drastisch verlaagt. Zo ver zelfs, dat de nieuwe USB-DAC’s probleemloos met smartphones gebruikt kunnen worden. Bij het vorige model weigerden iOS-apparaten dienst vanwege het hoge stroomverbruik, en Android-toestellen werkten wel, maar de accu was razendsnel leeg. De nieuwe varianten verbruiken nu maar liefst 77% minder stroom en zijn zo (in combinatie met een Apple Camera Connection Kit of een OTG-kabel voor Android) waarschijnlijk de kleinste DAC-oplossingen voor de smartphone. Wat dat betekent, werd tijdens de CES indrukwekkend gedemonstreerd: Op een iPad, aangesloten via een Dragonfly Black, speelde de Nighthawk 32 uur onafgebroken, waarbij de acculading slechts tot 65% daalde – dat is meer dan indrukwekkend!
Veel nieuws bij Burmester
De eerste CES zonder Dieter Burmester was voor de Berlijnse high-end-fabrikant zeker op veel vlakken bijzonder. Ook omdat met de ongewone complete installatie Phase 3 een van de laatste projecten van de in 2015 overleden oprichter nu echt het levenslicht zal zien. Er werd naast een vernieuwde versie van de rode Phase 3 voor het eerst ook de zwarte variant getoond, waarvoor een eigen standaardsysteem werd ontworpen. Andere highlights van de Burmester-suite in het Venetian waren de netwerkspeler 150, het compacte Musiccenter 151 en de luidsprekers BA31 en BA71.
Bekendheden en rock 'n' roll bij Chord Electronics
Het team van Chord Electronics toonde in Las Vegas opnieuw lef voor het ongewone. Om de splinternieuwe super-DAC DAVE een passende speelomgeving te bieden, had men qua versterker-elektronica het beste uit het eigen assortiment ingezet. Samen met de door Vienna Acoustic geleverde luidsprekers stond er in de 35e verdieping van het Venetian een systeem met een totale waarde van bijna 200.000 euro. En precies dit krachtige systeem werd op speciaal verzoek van oprichter John Franks op de eerste dag gebruikt om de kort daarvoor overleden Motörhead-frontman Lemmy Kilmister een waardig eerbetoon te geven. En wel zo luid, dat gegarandeerd ook hotelgasten in de omliggende kamers en verdiepingen konden meegenieten. Rock On!
Consistente doorontwikkeling bij T+A
Voor de hifi-specialisten uit Herford is de Amerikaanse markt en daarmee ook de CES traditioneel erg belangrijk. Daarom kwam Siegfried Amft met zijn team met de nog altijd bijzonder succesvolle HV-serie en de actuele R-serie, het beste wat ze momenteel te bieden hebben. Als echte nieuwigheid werd bovendien de DAC 8 DSD gepresenteerd. Wat klinkt als een kleine update van de bekende DAC 8, is in werkelijkheid een enorme stap voorwaarts. T+A gebruikt hier namelijk geen standaard DSD-oplossing, maar heeft zijn eigen convertertechnologie ontwikkeld en gebruikt een echte 1-bit DSD-converter. Video: T+A-hoofdontwikkelaar Lothar Wiemann presenteert de DAC 8 DSD:
Dali: Succesvolle Opticon-serie en uitbreiding van de Rubikon-serie
Al in het najaar van vorig jaar heeft Dali de vernieuwde Opticon-serie in Europa voorgesteld en ook in de VS stond deze nieuwe instap in de wereld van Dali-luidsprekers centraal. Ster van de demo was natuurlijk de Opticon 8, die qua uitrusting en klank haar grotere Rubicon-zussen nauwelijks hoeft te missen. Over Rubicon gesproken: In deze serie was met de nieuwe center Rubicon Vokal bovendien een echte nieuwigheid voor thuisbioscoopliefhebbers te zien.
Luxe van Audionet
Niet officieel op de CES, maar in het tegenover de Venetian gelegen Mirage-hotel presenteerden de Bochumers van Audionet hun nieuwigheden. In de enorme suite was voldoende ruimte om een groot deel van het actuele assortiment te laten zien, daarnaast waren er met de cd-speler/DAC Planck en de toepasselijk genaamde geïntegreerde versterker Watt twee prototypes te zien die later dit jaar leverbaar worden. De Planck krijgt een uiterst hoogwaardige loopwerk en een dual-mono D/A-converter die ook van externe apparaten en via USB aangeleverde data tot 192kHz/24Bit kan verwerken. In de Watt zal de volgende ontwikkelingsstap van de "Ultra Linear Amplifier"-technologie worden toegepast. Met twee aparte ringkerntrafo’s als voeding mogen we ons verheugen op een vermogen van meer dan 250 watt per kanaal (bij 4 Ohm).
Conclusie: Dit was de CES 2016
De tijden dat hifi en tv de topkoppen van de CES-verslaggeving bepaalden lijken voorlopig voorbij, zelfs smartphones trekken nog nauwelijks journalisten. Zelfrijdende auto’s van de toekomst, gezondheids- en fitnessapplicaties en verrassend domme smart home-oplossingen domineren de headlines. Maar wie de moeite neemt om achter het bombast van de grote beurshallen te kijken, vindt nog steeds tal van spannende nieuwigheden rond de hobby’s hifi en homecinema. Want één ding mag je niet vergeten ondanks de veranderende beursrichting: de markten van de "klassieke" consumentenelektronica functioneren nog steeds, en dat zelfs soms met verrassende groeicijfers (zie bijvoorbeeld de vinyl-revival). Alleen: de CES is zeker niet meer de belangrijkste hifi-beurs van het jaar, die hebben we nu in eigen land, dus bijna voor de deur. En als je de vele knipogen naar de High End in München als maatstaf neemt, mogen we ons nu al verheugen op een bijzonder spannende beurs in mei.