Chaos 2.0 - De nieuwe standaarden van HDMI en HDCP
Lange aangekondigd, dringend verwacht, eindelijk beschikbaar – maar helaas veroorzaakt de nieuwe standaard HDMI 2.0 meer problemen dan hij oplost. Televisies en projectoren met 4K- of UHD-resolutie zullen pas hun volledige potentieel laten zien wanneer er echte en hoogwaardige 4K-inhoud beschikbaar is. Waar deze vandaan zal komen en hoe die in de toekomst aangeboden zal worden, weet eigenlijk nog niemand, maar één ding lijkt zeker: vaak zullen ze van een extern apparaat afgespeeld worden, en daar heb je een HDMI-verbinding voor nodig. De tot voor kort nieuwste HDMI-specificatie 1.4 is in principe al geschikt voor 4K-materiaal, maar door beperkingen in de datasnelheid alleen ontworpen voor beeldfrequenties tot 30 beelden per seconde. Niet in de laatste plaats daarom wachtten fabrikanten van tv’s en AV-receivers met smart op de introductie van de volgende standaard, HDMI 2.0. Die is nu officieel, en de eerste apparaten met HDMI 2.0 zijn verkrijgbaar.
Vooruitgang met hindernissen
In eerste instantie klinkt het allemaal geweldig: Met een verhoging van de datasnelheid tot 18 gigabit per seconde (HDMI 1.4: 10,2 Gbps) is er nu voldoende bandbreedte voor 4K-beelden met 60 beelden per seconde. Ook neemt de mogelijke kleurdiepte toe tot 12 bit oftewel 70 miljoen kleuren (HDMI 1.4: 8 bit of 16,7 miljoen kleuren) en zelfs 3D-beelden in 4K-resolutie zijn nu mogelijk. Daarnaast kan HDMI 2.0 tot 32 ongecomprimeerde audiokanalen overdragen en is daarmee al voorbereid op nieuwe geluidsformaten zoals Dolby Atmos, DTS UHD en Auro 3D. En misschien wel het beste nieuws: voor HDMI 2.0 zijn geen nieuwe kabels nodig! Alles had dus echt heel goed kunnen worden. Maar het HDMI Forum heeft nu eenmaal een reputatie hoog te houden, en dus heeft men ook in dit geval een paar dingen bedacht die van een goed idee een onoverzichtelijke chaos maken voor de gewone gebruiker. Enerzijds hebben fabrikanten zo veel speelruimte gekregen bij de implementatie van de 2.0-specificaties, dat lang niet alle HDMI-2.0-apparaten over dezelfde prestaties en functionaliteiten hoeven te beschikken. Anderzijds heeft men met de nieuwe versie 2.2 van de digitale kopieerbeveiliging HDCP nog wat extra verwarring toegevoegd. En tot overmaat van ramp is HDCP 2.2 niet eens onderdeel van de HDMI 2.0-standaard, zodat er talloze verwarrende combinaties mogelijk zijn tussen beide technologieën. In de war? Wij ook!
HDMI-specificaties, bandbreedte en resolutie
HDCP 2.2 – Meer bescherming, meer verwarring
HDCP 2.2 is vanuit het perspectief van rechthebbenden noodzakelijk geworden om toekomstige 4K-inhoud effectief te beschermen tegen illegale kopieën, omdat alle eerdere HDCP-versies als gekraakt worden beschouwd. HDCP 2.2 gebruikt nu nieuwe algoritmes die niet compatibel zijn met oudere versies. Dat kan in de toekomst betekenen dat de overdracht van beveiligde 4K-inhoud wordt geblokkeerd als er maar één apparaat in de weergaveketen geen HDCP 2.2 ondersteunt. Als je je herinnert welke problemen de kopieerbeveiliging in het verleden al heeft veroorzaakt, weet je dat we hier nog het nodige kunnen verwachten...
Alles duidelijk na de update... of niet?
Laten we dus maar weer bij het begin beginnen. Televisies met een echte HDMI 2.0-aansluiting zijn momenteel zeldzaam. Wel beloven bijvoorbeeld Sony en Toshiba voor sommige van hun 4K-apparaten, die officieel over HDMI 1.4 beschikken, een gratis software-update naar 2.0. Dat klinkt als goed nieuws, en dat zou het ook zijn als deze producten al snel genoeg HDMI-chips ingebouwd zouden hebben om de hogere datasnelheden te verwerken. Helaas is het echter goed mogelijk dat met de software-update alleen de kleurdiepte of kleurresolutie wordt verminderd of beperkt, zodat er voldoende bandbreedte overblijft voor een 4K-overdracht met 60fps. Hier zullen we moeten afwachten tot de update daadwerkelijk beschikbaar is. Eigenaren van de 85-inch modellen van Sony of de exclusieve projector VPL-VW1000ES moeten sowieso op een grotere inspanning rekenen. Ook hiervoor komt er een update, maar die is niet alleen softwarematig, er is ook nieuwe hardware nodig die door de Sony-service vervangen moet worden. Over de prijzen van zulke updates is nog niets bekend, gratis zal het waarschijnlijk niet zijn. Samsung heeft bij zijn UHD-tv’s vanaf het begin gekozen voor een externe aansluitbox. Dat maakt toekomstige updates in ieder geval makkelijker, maar of en hoeveel kosten er dan op de eigenaars afkomen, moet nog blijken. Talloze andere tv-fabrikanten, waaronder Sharp en LG, hebben zich tot nu toe nog niet uitgesproken over het onderwerp 'update naar HDMI 2.0'.
Etikettenbedrog?
En zelfs als updates beschikbaar worden gesteld of ‘echte’ HDMI-2.0-apparaten op de markt verschijnen, moet je nog steeds heel goed opletten. Want de specificatie heeft eigenlijk alleen betrekking op de maximaal mogelijke datasnelheid, niet op de ondersteunde functies. Met andere woorden: niet overal waar 'HDMI 2.0' op staat, zit ook hetzelfde in. In de afgelopen weken zijn er verschillende AV-receivers verschenen die volgens de specificaties al over HDMI 2.0 beschikken, maar ook hier is voorzichtigheid geboden. In de meeste gevallen voldoet om kosten te besparen slechts één HDMI-ingang aan de nieuwe specificaties, de andere zijn 'gewone' 1.4-varianten. Mocht je in de toekomst dus meerdere 4K-bronnen willen aansluiten, dan zul je toch een nieuwe receiver moeten kopen. Aan de andere kant zijn er apparaten, bijvoorbeeld van Onkyo, die met HDCP 2.2 worden aangeprezen en deze nieuwe kopieerbeveiliging daadwerkelijk ondersteunen. Alleen beschikken ze volgens de huidige kennis niet over HDMI-2.0-ingangen, en kunnen dus toekomstige 4K-bronnen slechts beperkt ondersteunen.
