DTS:X - Ook DTS kan binnenkort 3D-geluid
van Olaf Adam
Op de CES in januari en de ISE in februari waren de eerste demo’s te horen, en onlangs werden de eerste details in de VS gepresenteerd: Met DTS:X stapt DTS binnenkort in de 3D-geluidrace. Terwijl de concurrentie van Dolby Atmos en Auro 3D al enige tijd beschikbaar is, zal het nog even duren voordat de eerste producten met DTS:X verkrijgbaar zijn; van Blu-rays met dit formaat is tot nu toe zelfs nog helemaal niets bekend. Komen de Californiërs dus gewoon te laat, of betaalt de langere ontwikkeltijd zich uiteindelijk uit?
Wat zal DTS:X kunnen?
Dat zal nog moeten blijken, maar de eerste bekende gegevens klinken alvast niet slecht. Net als Dolby Atmos is DTS:X een objectgebaseerd formaat. Dat betekent dat de soundmixer niet langer vaste kanalen afmixt op een referentiesysteem, die dan in de thuisbioscoop afhankelijk van de ruimte- en opstellingssituatie min of meer correct worden weergegeven. In plaats daarvan definieert de technicus tijdens de mix audio-objecten, waarvan de positie in de ruimte op elk moment precies kan worden bepaald.
DTS:X - objectgebaseerd audioformaat
Het audiosysteem in de bioscoopzaal of thuis neemt vervolgens de taak op zich om de ruimtelijke posities van de individuele luidsprekers akoestisch te reproduceren. Dat is natuurlijk alleen mogelijk als er voldoende luidsprekers beschikbaar zijn en het systeem correct op de luisterruimte is ingemeten. Theoretisch kan DTS:X tot wel 32 verschillende luidsprekerposities beheren en benutten. Maar dat hangt uiteindelijk af van hoeveel versterkers, aansluitingen enz. de hardwarefabrikanten in hun apparaten zullen integreren. En omdat de meeste fabrikanten producten zullen aanbieden die zowel Aura 3D, Dolby Atmos als DTS:X ondersteunen, zal een 10.2- of 11.2-configuratie waarschijnlijk de standaard blijven. Ook DTS:X vereist luidsprekers op hoogte of aan het plafond om de juiste akoestische hoogte-informatie in het totale geluidsbeeld te kunnen weergeven. De ontwikkelaars van DTS beweren echter dat DTS:X aanzienlijk flexibeler zou moeten zijn bij de positionering van de luidsprekers dan de concurrentie. Wat dat precies betekent, of je je luidsprekers inderdaad min of meer willekeurig in de ruimte kunt plaatsen en hoe dit alles de geluidskwaliteit beïnvloedt, valt nog te bezien.
3D-geluid ook via koptelefoon?
De ondersteuning door de hardwarefabrikanten lijkt voor DTS nu al zeker. Alle relevante fabrikanten van AV-receivers hebben al producten aangekondigd, en met onder andere Steinway Lyngdorf en Trinnov Audio zijn ook serieuze high-end merken vanaf het begin van de partij. Terwijl de meeste fabrikanten zich qua timing voorlopig nog beperken tot vage aanduidingen als "najaar 2015" of "begin 2016", hebben Denon en Marantz met de AVR-X7200W en AV8802 de betreffende producten al op de markt. Alleen DTS:X kunnen ze nog niet, het bijbehorende software-upgrade zal – verrassing – "in de loop van het jaar" beschikbaar zijn. Maar omdat er daarvoor met grote zekerheid ook nog geen films met het nieuwe geluidsformaat zullen zijn, is dat eigenlijk geen groot probleem.
